Xin đừng động vào cây mùa lá rụng ...

Bài thơ "Mùa lá rụng" là của thi sĩ Olga Bergghol (người Nga) viết năm 1938, ba biết bài thơ này đã lâu. Hồi đó O Lý đang học ở Trường chuyên Phan Bội Châu có một quyển sổ nhỏ chuyên chép thơ và bài hát các loại. Ba rất thích quyển sổ này một phần vì có nhiều bài hát hay như bài Alibaba, Said movie ... tất nhiên là đã được Việt hóa nhưng nghe giai điệu thì rất thích và lạ, hồi đó chỉ có nghe nhạc cách mạng với chèo  không à còn các loại nhạc khác gần như bị cấm. 

Quyển sổ đó không biết bây giờ O  Lý còn giữ được không nhưng ba thì nhớ như in vì chữ O viết rất đẹp với lại được O viết bằng mực bi màu xanh lá cây mà hồi đó chẳng có ai có cái mực màu đó cả. Trong sổ có những người bạn của O hay ghi là Lý "béo" hay Lý "hàng thùng" ... làm ba đọc rất buồn cười. 

Một trong những bài thơ mà ba rất nhớ và thường đọc đi đọc lại là bài "mùa lá rụng", dù hồi đó cũng chẳng hiểu chi lắm về bài này. Mấy tháng trước Ông Lê Ngọc Hòa đến chơi đọc tùm lum tà la thơ các loại trong đó có một vài bài thơ của Nga nhưng ông cũng chẳng thuộc bài này. Giờ tìm được trên mạng thấy hay hay nên đăng lên cho bà con đọc vậy,  mà nói chi thì nói chứ bữa nay cũng đã vào thu rồi chớ mô nữa ...

Tuy nhiên lại có hai bản dịch hơi khác nhau một ít nên tải lên cả hai bản để bà con đọc coi răng. Nhưng có vẻ bản dịch 2hay hơn và sát hơn.

MÙA LÁ RỤNG (bản dịch 1)

Những đàn sếu bay qua sương mù và khói tỏa
Mátxcơva lại đã thu rồi
Bao khu vườn như lụa chói ngời
Vòm lá sẫm ánh vàng lên rực rỡ
Những tấm biển treo dọc theo đại lộ
Nhắc ai đi ngang qua dù đầy đủ lứa đôi
Nhắc cả những ai cô đơn trong đời
Tránh đừng động vào cây mùa lá rụng
Ôi trái tim tôi, trái tim của một mình tôi
Đập hồi hộp giữa phố hè xa lạ
Buổi chiểu kéo lang thang mưa giá
Khẽ rung lên bên khung cửa sáng đèn

Ở đây tôi cần ai khi xuôi ngược một mình
Tôi có thể yêu ai – ai làm tôi vui sướng
Tránh đừng động vào cây mùa lá rụng
Nhắc suốt đường cũng chỉ bấy nhiêu thôi

Nếu không có gì ao ước trong tôi
Thì có nghĩa chẳng còn gì để mất
Anh từng ở đây – từng là người thân nhất
Sao lúc này làm người bạn cũng không
Không hiểu sao mãi ngùi ngẫm trong lòng
Rằng tôi đã phải xa anh vĩnh viễn
Anh con người không vui – con người bất hạnh
Con người đi cô độc quá trên đời

Thiếu cẩn trọng chăng hay chỉ đáng nực cười
Thôi hãy biết kiên tâm mọi điều đều phải đợi
Dịu dàng quá, dịu dàng không chịu nỗi
Cơn mưa rơi thầm thì lúc chia ly
Mưa dịu dàng nhưng ấm áp nhường kia
Mưa run rẩy trong ánh trời lấp lóa
Anh hãy cố vui lên con đường hai ngả
Tìm hạnh phúc yên bình trong ấm áp cơn mưa

Tôi ra ga lòng lặng lẽ như xưa
Một mình với mình thôi không cần ai tiễn biệt
Tôi muốn nói cùng anh đến hết
Nhưng lúc này còn phải nói gì thêm
Cái ngõ con đã tràn ngập màn đêm
Những tấm biển dọc đường càng thấy trống
Tránh đừng động vào cây mùa lá rụng 

Olga Bergghol

MÙA LÁ RỤNG (bản dịch 2)

(Mùa thu ở Matxcơva trên các đại lộ
người ta vẫn thường treo những tấm biển
với dòng chữ "Thận trọng nhé, mùa này lá rụng!")
**************************************

Mùa thu, mùa thu! Trên Matxcơva
Những con sếu, màn sương mù và khói
Những khu vườn đang cháy trong chiều tối
Bằng tán lá vàng rực rỡ trong hoàng hôn
Và những tấm biển trên bao đại lộ
Nói với mọi người qua lại nơi đây
Đi một mình, hay đang tay trong tay
“Thận trọng nhé, mùa này lá rụng!”

Ôi con tim tôi, sao quá chừng đơn độc
Trong con phố này quá xa lạ, lạnh lùng
Buổi chiều đang dạo bước mông lung
Ngang cửa sổ, giật mình khi mưa xuống
Tôi ở đây một mình vì ai nhỉ
Tôi quý mến ai, ai vui lúc gặp tôi?
Sao bỗng dưng tôi lại nhớ mấy lời:
“Thận trọng nhé, mùa này lá rụng”?

Khi tôi đã không cần điều gì nữa
Thì tức là có gì để mất đâu:
Chẳng là người thương, thân thuộc với nhau
Thậm chí cũng chẳng phải là bạn nữa.
Nhưng sao lòng tôi nỗi buồn chất chứa,
Vì chúng ta vĩnh viễn chia tay
Hỡi con người không vui một mảy may
Không hạnh phúc, và chắc là đơn độc?

Nụ cười nhạo báng, hay chỉ không cẩn trọng?
Cứ chịu đựng đi, mọi chuyện sẽ qua thôi...
Không – đáng sợ hơn mọi thứ trên đời
Là sự dịu dàng khi chia tay, như mưa trút
Cơn mưa rào tối đen, ấm áp
Chỉ rực sáng lên rồi run rẩy mà thôi!
Hãy hạnh phúc, hãy vui vẻ bạn ơi
Khi chia tay, như cơn mưa này vậy.

… Tôi một mình cất bước ra ga
Và từ chối mọi người đưa tiễn.
Tôi chưa kịp nói cho anh mọi chuyện
Nhưng bây giờ chẳng cần phải nói thêm.
Giờ màn đêm đã đầy trong ngõ nhỏ
Những tấm biển vẫn nhắc nhở người ta
Nhắc những người đơn độc đang lại qua
"Thận trọng nhé, mùa này lá rụng”…


ЛИСТОПАД
Ольга Берггольц

Осенью в Москве на бульварах
вывешивают дощечки
с надписью
"Осторожно, листопад!"
****************************
Осень, осень! Над Москвою
Журавли, туман и дым.
Златосумрачной листвою
Загораются сады.
И дощечки на бульварах
всем прохожим говорят,
одиночкам или парам:
"Осторожно, листопад!"

О, как сердцу одиноко
в переулочке чужом!
Вечер бродит мимо окон,
вздрагивая под дождем.
Для кого же здесь одна я,
кто мне дорог, кто мне рад?
Почему припоминаю:
"Осторожно, листопад"?

Ничего не нужно было,-
значит, нечего терять:
даже близким, даже милым,
даже другом не назвать.
Почему же мне тоскливо,
что прощаемся навек,
Невеселый, несчастливый,
одинокий человек?

Что усмешки, что небрежность?
Перетерпишь, переждешь...
Нет - всего страшнее нежность
на прощание, как дождь.
Темный ливень, теплый ливень
весь - сверкание и дрожь!
Будь веселым, будь счастливым
на прощание, как дождь.

...Я одна пойду к вокзалу,
провожатым откажу.
Я не все тебе сказала,
но теперь уж не скажу.
Переулок полон ночью,
а дощечки говорят
проходящим одиночкам:
"Осторожно, листопад"...
                         1938